Exposition Bagad Sant-Ewan

Exposition de photos grand format à Saint-Yves Bubry, réalisée dans le cadre du budget participatif en 2024, à l'occasion des 60 ans du bagad. Cette exposition retrace l'histoire du bagad, du pardon de Saint-Yves et du concours de sonneurs. Elle emprunte une partie du circuit confort "Saint-Yves à travers le temps", d'une distance de 2 km, au départ de la place du Puits, à découvrir ici.

Version en langue bretonne :

Bagad Sant-Ewan -1964-2024-

Er gevredigezh peizanted a-gozh, kent kreiz an XXvet kantved, e veze ambrouget an dañsoù get ar c'houblad sonerion binioù-bombard e-pad prantadoù a-bouez ag ar vuhez, ha dreist-holl en euredoù.

A pa oa an akustumañs-se é vonet da netra er blezadoù 1940 ha 1950, e yae àr-gresk ar bal musette hag an akordeoñs. Ar un dro e krouas ur bare stourmerion, ar bagad, get Polig Monjarret ha Bodadeg Ar Sonerion (B.A.S.) : strolladoù binioù bras, ijinet àr batrom pipe-band ar Skosiz. É vodiñ bombardoù, binioù ha taboulinoù skos (snares, taboulinoù-boud ha toumperezhioù).

E 1964, a pa oa bras levezon ar bagadoù e Breizh, e krouas an abad Grouhel, person Sant-Ewan-Bubri, ur bagad a-benn kannig un dra bennak d’ober da baotred ar vourc’h.

Bet e oa bet e darempred get sonourion kumunioù tro-àr-dro evit o stummiñ, ha fonnapl eh aas ar bagad da soniñ e festoù ar vro. Krogiñ a raas ivez da gemer perzh e kenstrivadegoù aozet get B.A.S.

E 2024 e lida ar bagad e 60 vlez. Tamm-ha-tamm en deus kresket ar strollad, drezañ eo bet stummet degadoù a baotred hag a verc’hed yaouank. Kemeret en deus perzh en ur bochad kenstrivadegoù, sonet e kantadoù a festoù ha kaset sonerezh Vreizh da Vro-C’hall hag en estren vro.

Lodek mat eo ar bagad e buhez foran Sant-Ewan-Bubri, aoziñ a ra festoù-noz bep an amzer, ar pardon ‘ba Sant Ewan hag e gonkour sonerion da heul.  A-drugarez d’ar 17 skritell staget er vourc’h, e c’heller gwelet skeudennoù bras a gonta istoer ar bagad. Diskouez a ra ivez ema liammet ar bagad ha tud Sant Ewan e aozadur ar gouelioù er pardon hag er genstrivadeg sonerion.

C’hwi hag a dremen tre-mañ, e-kreiz ar vourc’h sioul, distroit ’ta d’ar 4vet Sul a viz Mae, ha c’hwi a glevay ha c’hwi ‘welay ar begon a vo àr ar blasenn kaset get ar sonerion ha get an dañserion ag ar Vro-Pourlet !

Savet eo bet an diskouezadeg-mañ e 2024 goude ur galv raktresoù get kumun Bubri e-keñver ur budjed perzhiiñ. Heuli a ra ar « valeadenn aes » kanniget get Kengumuniezh An Oriant e bourc’h Sant-Ewan.

1-Pardon Sant Ewan, ur pikol gouel ag ar vro.

Bep 4vet Sul a viz Mae, en em voda ur c’hant bennak a dud e pardon St Ewan, tro-dro da batron an avokaded, e overenn-bred, e brehesion, e goahad tan, mes ivez ur fest paian liammet doc’h an deiziad-mañ. A-c’houde ar blezadoù 90 eh eus oc’hpenn-se ur genstrivadeg sonourion a gonta evit kampionad Gourin, a-bouez-bras e bed ar sevenadur e Breizh.

2-Kenstrivadeg ar sonerion

Tro-dro da sonerezh an teroer Pourled ha d’e gavotenn : un dañs kabidan ag a gasa begon. Gellet a ra an dud gwelet un ugent a gouplad sonerion bep plez (e rummad « kozh » evit ar c’houpladoù binioù ha bombard ha « bras » evit ar c’houpladoù binioù-bras ha bombard), dañsourion, sonourion boest an diaoul ha sonerion daou-ha-daou.

3-  Bourrapl eo ar gouel

Ar-lerc’h disoc’hoù ar c’honkour, e achu an devezh get an holl é soniñ asampl, e-lec’h ma klever tonioù gavotenn pourlet liessort reve ar sonourion. (Àr ar skeudenn : Jean-Claude Le Guennec, Roland Becker, Youenn Le Bihan, Dominique Pouleriquen, Bernard Rizio).

4-Emañ savet ar bagad a-c’houde un nebeut mizioù a pand eo bet tapet ar foto-mañ dirak skol ar seurezed (straed ar vered). N’eus ket ken ‘met un dek soner bombard ha pemp biniaouer bennak, anezhe-razh etre 10 hag 20 vlez. Kroget en doa ar bagad barzh an ti-skol-se mes fonnapl a-walc’h emañ aet da ti-person kozh Sant-Ewan e-lec’h ma sona c’hoazh hiriv an deiz.

5-E fin ar blezioù 60 eo kresket ar bagad get daou daboulin hag un taboulin bras, ur pemzek bombard bennak ha c’hwec’h biniaoù. Amañ emañ ‘ba pardon Lomeleg  (Lanvodan), e-lec’h ma oa daet da soniñ. Gellet a raer gwelet pevar den a-bouez ‘ba istoer ar bagad : Raymond Le Berre (get e wiskamant griz, a-gleiz), Anicet Le Floc’h (get an taboulin bras), Pierre Bédard (get ur vombard ha lunetoù, a-zehoù) ha Job Le Berre (get e wiskamant a-zehoù). Razh ar sonerion a zo gwisket get ar memes dilhad (ur roched gwenn, ur gravatenn hag ur chupenn du), hag ur banniel a zo bet savet.

6- Ar gartenn post

E penn-kentañ ar blezioù 1970 eh eus bet savet ur gartenn-post e liv é tiskouez ar bagad dirak iliz Sant-Ewan. Arru zo un taboulin hag ur sakod liv tartan skos a zo bet lakaet àr ar pochoù-binioù. Erminigoù zo àr ar banniel e liamm get ar Gwenn-ha-Du ha skoedigoù zo bet gwriet doc’h ar chupennoù. Amañ emañ R. Le Berre, A. Le Floch ha P. Bédard éc’h ambroug ar bagad. Flutet a-gleiz emañ Michel Guillemot, Prezidant Porzh Sant-Ewan a aoza ar pardon anezhañ.

7-Ha bremañ

A-c’houde ar blezioù 1980  eo chañchet mat ar bagad é tolpiñ merc’hed ha tri rummad tud. Un 20 sonour ha sonourez a zo lodek er bagad. Ur bagadig (skol ar bagad) a ra an tu d’ur 15 krouedur pe krennard da zeskiñ soniñ àr un dro ha da zeskiñ o c’hultur. Bep plez e kemer perzh ar bagad ‘ba div genstrivadeg aozet get Sonerion (an anv nevez roet da B.A.S). Pemp rummad a zo, ar re wellañ barzh an hani kentañ. Emañ ar bagad bremañ en trivet rummad.

8- Hiriv

Chañchet eo bet gwiskamant ar bagad hed-a-hed ar blezadoù ha goude bout o savet div wezh get livioù roz er blezadoù 1980-1990, e touga bremañ sonourion ar bagad ur wiskamant treset get Erwan Seure-Le Bihan, adal da livioù savet e-kreiz an 19vet kantved get François Hippolyte Lalaisse, er vro Pourlet. Savet e 2009 emañ savet an dilhad get danvez feultr ruz ha boulouz du. Emañ getoñ ar « mil bouton » arouez ar Vro-Pourlet.

9-Hiriv

A-c’houde ar blezioù 70 eo kresket an niver a daboulinoù, èl ba razh ar bagadoù. A-barzh e kaver taboulinoù a Vro-Skos, taboulinoù bras, hag un taboulin klok get simbalennoù, taboulin bras, tomoù, ha get benvegoù arall ( cajon, djembe, klavoù…)

10-Etrebroadel

A-goursadoù e vez gwelet ar bagad get kerlenn Bugale Melrand e-barzh festivaloù e Breizh ha pelloc’h ivez. Er bed a-berzh e klever sonerezh Breizh hag ar bagad a zo bet lodek e meur a hani en Iwerzhon hag en Itali (er c’hêrioù gevellet get Bubri : Macroom ha Marcallo Con Casone), e Bro-Suis, en Alamagn, e Bro-Spagn, Sisil, hag e China memes !

11-Ar pred bras

Deiz Pardon Sant Ewan e vez servijet 600 pred doc’h taol, ba sal vras ti ar c’hevredigezhioù kement èl edan an teltennoù savet er-maez evit ar fest. Barzh ar skudelloù e kaver : Formaj-kig, teodoù bevin, rost er forn, keuz, katev ha kafe) Ar pred-se hag ar c’honkour sonerion a zo an daoù dra a laka an dud da zonet a-vostad !

12-Alejiñ ar pred

Evit gellet prientiñ razh ar 600 pred-se eh eus dober a 80 den a-youl vat a laboura kement ma c’hellont deiz ar pardon hag an deizioù ba raok : sevel an teltennoù, ar leurennoù evit dañsal, an taolioù evit ar predoù hag ivez disbluskiñ, peilhiñ ognon hag avaloù-douar…

13-Alejiñ ar pred

Kementadoù par da chervadoù Gergam Tual a faota kaout evit ar pred : 35kg formaj-kig, 96kg teod-bevin, 95kg rost kig-moc’h, 150kg avaloù-douar… ha doc’hpenn 1000 litrad bier evet e-pad an enderv !

14-Ar brehesion

Sul pardon Sant-Ewan, goude an overenn-bred e treuz ar fideled ar vourc’h àr-droad ambrouget get kantik Sant Ewan benniget. Ur brehesion àr-lerc’h ar groaz, ar bannieloù, an delwennoù ha brec’h relegoù Sant Ewan, patron an alvokaded. Da zistroiñ get ar brehesion e weler ar bagad get kerlenn Bugale Melrand é kas an dud betek ar lec’h ma vo ar fest, e-tal ar presbitoer.

15- Da gentañ razh emañ savet ar pardonioù evit enoriñ sant patron ar barrez mes ivez ur meskaj a lidoù sakr ha paian a-gozh. Goude ar brehesion e vez ag an tantad e Sant-Ewan, c’hwezhet get ar beleg dirak daoulagad bamet ar fideled hag an dud kurius !

16-Ar goahad tan

E Breizh emañ ar pardon unan ag an traoù pouezusañ a ziazeza ar feiz hag ar gevredigezh. E Bubri e vez ur pardon da bep chapel : Sant-Ewan, Sant-Herve, Ar Salet (Sant Gweltaz), Sant-Tremeur, Sant Klemes ha Sant-Gwenael. E 2020 emañ bet enskrivet ar pardonioù e roll broadel ar glad difetis sevenadurel.